klasyfikacja dochodów publicznych

podatkowe:
•PIT
•CIT
•VAT
•p. akcyzowy
•podatek od gier
•ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
•zryczałtowany podatek dochodowy od duchownych

niepodatkowe
•cło
•dochody jednostek budżetowych
•wpłaty z zysku NBP
•dywidendy i wpłaty  zysku
•wpłaty JST
•dochody zagraniczne
•pozostałe dochody niepodatkowe

kryteria klasyfikacji dochodów publicznych

KRYTERIUM EKONOMICZNE:
•RZECZYWISTE/ROZLICZENIOWE,
•BĘDĄCE REZULTATEM PIERWOTNEGO PODZIAŁU DN/BĘDĄCE REZULTATEM WTÓRNEGO PODZIAŁU DN,

KRYTERIUM PRAWNE:
•PUBLICZNOPRAWNE/PRYWATNOPRAWNE,
•UMOWNE/JEDNOSTRONNIE USTALONE,
•OGÓLNE/INDYWIDUALNE,
•ZASADNICZE/UBOCZNE,
•ZWROTNE/ BEZZWROTNE,
•ODPŁATNE/NIEODPŁATNE
•PRZYMUSOWE/DOBROWOLNE,
•OBLIGATORYJNE/FAKULTATYWNE,
•ZWYCZAJNE/NADZYWCZAJNE,
•OKRESOWE/SPORADYCZNE
•WŁASNE/OBCE

KRYTERIUM ORGANIZACYJNE:
•BUDŻETOWE/POZABUDŻETOWE,
•OD OSÓB FIZYCZNYCH/OD OSÓB PRAWNYCH I
JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH
NIEPOSIADAJĄCYH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ

Dochody publiczne

1.Daniny publiczne:
podatki, opłaty;
składki;
cła i wpływy z należności celnych;
inne świadczenia o charakterze podatkowym: wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych, wpłaty z zysku NBP, wpłaty z zysku jednoosobowych spółek SP;

2.Pozostałe dochody:
wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora FP;
dochody z mienia jednostek sektora FP, (najem, dzierżawa, odsetki od środków na rachunkach bankowych, dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych);
spadki, zapisy i darowizny;
odszkodowania należne jednostkom sektora FP;
kwoty uzyskane przez jednostki sektora FP z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;
dochody ze sprzedaży majątku (niestanowiącej praywatyzacji);
inne dochody należne jednostkom sektora FP określone w odrębnych przepisach lub umowach międzynarodowych;

Przychody publiczne

1.Przychody jednostek sektora FP z działalności

2.Przychody budżetu państwa i budżetów JST pochodzące :
- ze sprzedaży papierów wartościowych i innych operacji finansowych
- z prywatyzacji majątku SP oraz majątku JST
- ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych
- z otrzymanych kredytów i pożyczek

Definicja budżetu

Definicja budżetu z art. 95 ustawy o FP:

 - Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów:
Organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej
 - Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej "rokiem budżetowym".
 - Ustawa budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa w roku budżetowym

załączniki do ustawy budżetowej

ZAŁĄCZNIKI DO USTAWY BUDŻETOWEJ na rok 2007:
- DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
- WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA
- PRZYCHODY I ROZCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
- ZAKŁADY BUDŻETOWE, GOSPODARSTWA POMOCNICZE
- PRZYCHODY I WYDATKI PAŃSTWOWYCH FUNDUSZY CELOWYCH
- WYKAZ INWESTYCJI WIELOLETNICH
- ŚRODKI BEZZWROTNE POCHODZĄCE Z PROGRAMÓW POMOCY PRZEDAKCESYJNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
- DOTACJE CELOWE NA FINANSOWANIE ZADAŃ Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ ORAZ INNYCH ZLECONYCH USTAWAMI, REALIZOWANYCH PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
- WYKAZ JEDNOSTEK, DLA KTÓRYCH ZAPLANOWANO DOTACJE PODMIOTOWE
- ZATRUDNIENIE I WYNAGRODZENIA W PAŃSTWOWYCH JEDNOSTKACH BUDŻETOWYCH
- LIMITY ZATRUDNIENIA DLA OSÓB OBJĘTYCH MNOŻNIKOWYMI SYSTEMAMI WYNAGRODZEŃ ZATRUDNIONYCH W URZĘDACH ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ, KONTROLI, OCHRONY PRAWA, SĄDACH I TRYBUNAŁACH ORAZ W PLACÓWKACH ZAGRANICZNYCH W ROKU
- WYKAZ PROGRAMÓW WIELOLETNICH
- PLANY FINANSOWE AGENCJI
- PREFINANSOWANIE ZADAŃ PRZEWIDZIANYCH DO FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ
- LIMIT KWOT ZOBOWIĄZAŃ ORAZ WYDATKÓW W LATACH OBOWIĄZYWANIA NPR 2004 - 2006 W TYS. ZŁ.

kryterium przedmiotowe i podmiotowe - podzial budżetu

kryterium przedmiotowe:
-wydatki na cele gospodarcze
-wydatki na cele socjalno – kulturalne
-wydatki o charakterze władczym
-wydatki na obsługę długu

kryterium podmiotowe:
 - Wydatki budżetowe: Wydatki BP; Wydatki b. JST.
 - Wydatki pozabudżetowe: Wydatki f. celowych; Pozostałe wydatki.

KRYTERIUM OSTATECZNEGO PODZIAŁU PKB

-wydatki nabywcze (finalne)
-wydatki redystrybucyjne (transferowe)

podział budżetu wg kryterium odpłatności

1 wydatki odpłatne
–wynagrodzenia
–zapłata za towary i usługi
–odszkodowania
2 wydatki nieodpłatne
–na rzecz osób fizycznych
–na rzecz innych podmiotów

wydatki budżetu zdefiniowane prawnie

?    subwencje dla JST
?    wydatki na finansowanie infrastruktury lądowej,
?    wydatki na obronę narodową, które muszą stanowić 1,95% prognozowanego na 2005 r.PKB,
?    składki do budżetu Unii Europejskiej,
?    koszty obsługi długu publicznego
?    dotacje dla FUS i FER, w związku z gwarancjami Państwa wypłaty świadczeń emerytalnorentowych,
?    zasiłki i świadczenia przedemerytalne,
?    świadczenia rodzinne
?    dopłaty do odsetek od kredytów oraz refundacja premii gwarancyjnych,
?    wydatki refundowane z budżetu Unii Europejskiej.

wydatki budżetu uznane za elastyczne

?    wynagrodzenia i wydatki rzeczowe (bieżące) jednostek budżetowych,
?    dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego,
?    dotacje dla jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych (dotacje do szkół wyższych, jednostek naukowo-badawczych)
?    dotacje do podmiotów gospodarczych
?    dotacje do jednostek nie zaliczanych do sektora finansów publicznych
?    oraz wydatki majątkowe

państwowy dług publiczny

nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora

zasada równowagi

była różnie traktowana w teoriach ekonomicznych i okresach historycznych

?     w ujęciu klasycznym (A. S mith. D. Ricardo) oznaczała, takie ukształtowanie wydatków, by nie przekraczały one dochodów, tj., by nie wystąpił deficyt budżetowy („Człowiek nie może wydawać więcej pieniędzy niż otrzymuje, jeśli nie chce się doprowadzić się do ruiny)

?    wg J. M. Keynes – deficyt budżetowy w okresach kryzysu gospodarczego nie tylko nie jest złem, ale może być korzystny (teoria „systematycznego deficytu”)

?    w praktyce budżetowej współczesnych państw realizowane są koncepcje pośrednie, tj. teoria budżetu cyklicznego zakładająca, iż w zależności o cyklu gospodarczego naturalne są zarówno deficyty jak i nadwyżki, lecz w dłuższych okresach winny się one bilansować oraz teoria impasu dopuszczająca deficyt budżetowy, ale tylko w określonych warunkach

SALDO BUDŻETOWE

SALDO BUDŻETOWE - różnica pomiędzy dochodami a wydatkami ustalonymi dla okresu rozliczeniowego. Wyodrębniamy trzy rodzaje sald budżetowych:

•    RÓWNOWAGĘ BUDŻETOWĄ (saldo zerowe)
D – W = 0
•    DEFICYT BUDŻETOWY (saldo ujemne)
D < W
•    NADWYŻKA BUDŻETOWA -(saldo dodatnie)
D > W

DŁUG PUBLICZNY

DŁUG PUBLICZNY - to suma deficytów z lat poprzednich, czyli finansowe zobowiązania władz publicznych zaciągane w związku z koniecznością pokrycia deficytu budżetowego

AKUMULACJA PUBLICZNA

AKUMULACJA PUBLICZNA - to suma nadwyżek z lat poprzednich

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY:
-dług Skarbu Państwa
-pozostały dług sektora rządowego
-dług JST
-pozostały dług sektora samorządowego

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów dłużnych:
1.    wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne,
2.    zaciągniętych kredytów i pożyczek,
3.    przyjętych depozytów,
4.    wymagalnych zobowiązań:
a.    jednostek budżetowych,
b.    wynikających z ustaw i orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji oraz innych tytułów.

źródła finansowania deficytu budżetu państwa

Deficyt budżetu państwa oraz inne pożyczkowe potrzeby budżetu państwa mogą być pokryte przychodami pochodzącymi z:

1.    sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym;
2.    kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych;
3.    pożyczek;
4.    prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;
5.    nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych.

Obowiązujące regulacje prawne w zakresie wielkości deficytu budżetowego i długu publicznego

?    dla deficytu – 3 % PKB;
?    dla długu - 60 % PKB

finanse publiczne

obejmują procesy związane z gromadzeniem
środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a
w szczególności:

gromadzenie dochodów i przychodów publicznych
wydatkowanie środków publicznych;
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;
zarządzanie środkami publicznymi;
zarządzanie długiem publicznym
rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej

publiczne środki pieniężne (dochody i wydatki publiczne) oraz wszelkie operacje dokonywane przy ich użyciu (tj. ich gromadzenie i wydatkowanie, zarządzanie, kontrola, organizacja)

„PUBLICZNE”
powszechne, jawne, przeznaczone dla ogółu

funkcje państwa

Samuelson i Nordhaus wyróżniają trzy funkcje państwa, którego zadaniem jest zapewnienie:

efektywności całej gospodarki przy niesprawności rynkowego mechanizmu alokacji zasobów
Sprawiedliwości (równości) przy nadmiernej dysproporcji dochodów
stabilności gospodarki rynkowej przy jej cyklicznym funkcjonowaniu

FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH

FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH
 - POLITYCZNE
 - EKONOMICZNE: fiskalne; pozafiskalne: alokacyjna

redystrybucyjna (rozdzielcza)

stabilizacyjna

stymulacyjna (bodźcowa,                           interwencyjna)

ewidencyjno – kontrolna                      (informacyjna,
                    sygnalizacyjna)


Funkcje polityczne - wyrażają się w oddziaływaniu, kształtowaniu oraz przekształcaniu rzeczywistości społeczno - gospodarczej w kierunku uznanym za pożądany przez władze publiczne
Funkcje polityczne wiążą się z zarządzaniem publiczną gospodarką finansową, które oznacza świadomą działalność podmiotów publicznych polegająca na wyborze i realizacji określonych celów za pomocą dobranych operacji finansowych.

Funkcja fiskalna (z łac. fiscus – koszyk )  - najstarsza, pierwotna funkcja finansów publicznych
polega na dążeniu do gromadzenia dochodów do budżetów publicznych zapewniających państwu i innym podmiotom publicznym wystarczające środki finansowe na realizacje ich ustawowych zadań


Funkcja stymulacyjna (bodźcowa, interwencyjna) - polega na aktywnym oddziaływaniu państwa za pomocą bodźców finansowych na zachowania różnych podmiotów
może mieć ono charakter pozytywny –nakłaniający do określonych zachowań (ulgi inwestycyjne, preferencyjne kredyty) lub negatywny – zmierzający do zaniechania lub ograniczenia pewnych zachowań (wysokie ca, wysokie kary za przestępstwa skarbowe)

Funkcja ewidencyjno –kontrolna - (informacyjna, sygnalizacyjna)- polega na ewidencji oraz kontroli przebiegu zjawisk gospodarczych i procesów finansowych, dokonywaniu ich analizy, podejmowaniu środków w celu przeciwdziałania zjawiskom negatywnym

Funkcja alokacyjna - Alokacja – rozdział czynników produkcji między różnorodne cele
polega na alokowaniu poprzez system finansów publicznych specyficznej kategorii dóbr, tj. dóbr publicznych i społecznych, które nie mogą być efektywne rozdzielane na zasadach rynkowych

Funkcja redystrybucyjna - redystrybucja - ponowny podział dochodów
Funkcja redystrybucyjna polega na korygowaniu przez państwo pierwotnego podziału DN ukształtowanego przez rynek w celu zapewnienia równowagi całego systemu społeczno – ekonomicznego

FUNKCJA STABILIZACYJNA - polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na procesy gospodarcze w skali makroekonomicznej, by łagodzić lub przeciwdziałać skutkom występowania wahań koniunkturalnych

dobra publiczne

czyste dobra publiczne („pure public goods”) – dobra, które z przyczyn naturalnych mogą służyć całemu społeczeństwu i są konsumowane przez wszystkich członków danej społeczności (powietrze, rzeki, jeziora, autostrady, bezpieczeństwo zewnętrzne, działalność służb dyplomatycznych, itd.

dobra społeczne

(„merit goods”) – dobra mieszane społeczno - prywatne, które ze względów fizycznych mogą być dobrami prywatnymi, ale na skutek doktryny społecznej i prowadzonej przez władze publiczne polityki społecznej są dostarczane obywatelowi nawet wtedy, gdy on tego nie akceptuje (ochrona zdrowia, edukacja).

sposoby wykorzystywania instumentów podatkowych

automatyczne stabilizatory koniunktury –zaleta: szybka reakcja, wada: mogą być nieadekwatne do występującej w praktyce sytuacji
dyskrecjonalne (uznaniowe) – zaleta: państwo może reagować w sposób, jaki wymaga tego sytuacja, wada: ich zastosowanie wymaga czasu, co jest spowodowane długotrwałym i żmudnym procesem legislacyjnym

Subsydiarność

Artykuł 6 ustawy o samorządzie gminnym:
    „Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów”.
Artykuł 4 ustawy o samorządzie powiatowym:
    „Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym”.
Artykuł 4 ustawy o samorządzie województwa:
    „Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy”.

rodzaje ceł

rodzaje ceł:
na cel: publiczne; ekspansywne; wychowwcze
na stawke celna: autonomiczne i komercyjne
kierunek ruchu towrów: importowe; wywozowe; tranzytowe


Cło - opłata pobieraną przez państwo na granicy przy imporcie pewnych towarów (sporadycznie zdarza się także cło eksportowe).

Cło pobierane może być w celu:

    * zwiększenia wpływów do budżetu państwa; typowym przykładem takiego zastosowania jest nałożenie opłat na sprowadzanie towarów nie produkowanych w danym kraju, ponieważ nie występuje wówczas motyw ochrony rodzimych producentów
    * ochrona rynku wewnętrznego i rodzimych producentów przed towarami wyprodukowanymi za granicą
    * wywierania nacisku na partnera handlowego w zakresie zmiany (bądź zaniechania zmiany) warunków wymiany handlowej; przykładem takiego zastosowania są cła retorsyjne.

Cło stosowane głównie w funkcji ochrony rodzimego przemysłu jest podstawowym narzędziem protekcjonizmu gospodarczego. Obecnie jednak wobec postępujących procesów globalizacji cła oraz inne narzędzia ochrony rynków wewnętrznych tracą na znaczeniu, a zaczyna dominować koncepcja wolnego handlu w wymianie międzynarodowej. Wiele państw tworzy unie celne, znosząc tym samym cła w wymianie handlowej między sobą przy jednoczesnym ujednoliceniu polityki celnej wobec krajów trzecich.

Przyczyny wzrostu wydatków publicznych

socjologiczne - w miare rozwoju panstwo potrzebuje coraz wiecej
historyczne - spłata dlugu publincznego zaciagnietgo w przeszlosci
polityczne - rozwój stosunków politycznych
ekonomiczne - postep techniczny.

Przycz wzrostu wyd publ:socjol,hist,polit,ekon(postep techn) Teorie: WagnerTempo wzr WP zwieksza się z postepem industrializacji a ta z inwest, państwo musi je finans. Wzrost WP bo obciążenie dodatk zadaniami admin państ. Zwieksz zakresu organizatorskich fun państwa Wzrost doch/1mieszk-intensyfikacja popytu na d luks.Państwo ma zwiększać podaż, interweniować w porządku publ,finansowaniu akumulacji,dział socj-kult.Efekt przemieszczenia(Peacock,Wiseman) jest rezultatem istnienia tolerowanego poziomu obciąz pod(w czasie wojny wyzsza stopa akceptowana),wzrost WP bo zwieksz potrzeby w czasie wojny,mimo ze przyczyna zanika wydatki zostaja na  nowym poziomie,udział WPw PKB mimo jego zmniejszenia nigdy nie wraca do poziomu sprzed wojny,jest zj trwałym.W czasie pokoju ef przem kontynuacją poziomu wydatków wojsk

Podstawowe dochody gminy

1.Podatki i opłaty lokalne:

- podatek od nieruchomości,
- podatek rolny,
- podatek leśny,
- podatek od środków transportowych,
- wpływy z karty podatkowej,
- podatek od spadków i darowizn,
- podatek od posiadania psów,
- opłata skarbowa,
- wpływy z opłaty targowej,
- wpływy z opłaty miejscowej,
- wpływy z opłaty administracyjnej za czynności urzędowe,
- wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu,
- podatek od czynności cywilnoprawnych,

2. Dochody z majątku gminy:

- sprzedaż mienia komunalnego,
- czynsze z dzierżaw i najmu (lokale mieszkalne, użytkowe, grunty)

3. Pozostałe dochody własne:

- dochody jednostek budżetowych,
- wpływy odsetek od nieterminowych wpłat do budżetu, odsetki od środków pienięznych zgromadzonych na rachunku bankowym,
- wpływy z usług,
- rozliczenia z lat ubiegłych,
- nadwyżka srodków obrotowych zakładów budżetowych,

4.Udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa:

- wpływy z udziałów z podatku dochodowego od osób fizycznych,
- wpływy z udziałów z podatku dochodowego od osób prawnych,

5. Subwencje z budżetu państwa:

- część podstawowa subwencji ogólnej,
- część oświatowa subwencji ogólnej,
- część rekompensująca subwencji ogólnej,

6. Dotacje:

- dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych bieżących i inwestycyjnych gminy,
- dotacje z funduszy celowych na realizację zadań własnych gminy,
- dotacje celowe z budżetu państwa na realizację zadań ustawowo zleconych gminie.

Metoda budżetowania od zera

Metoda budżetowania ,,od zera? polega na szacowaniu wielkości budżetowych dla okresu przyszłego zakładając, że procesy i programy realizowane przez podmiot rozpoczynają się po raz pierwszy. Proces budżetowania ,,od zera" składa się z:

   1.      Tworzenie pakietów decyzyjnych uwzględniających charakter ośrodka odpowiedzialności i jego cele.
   2.      Ocena pakietów wyjściowych i tworzenie pakietów alternatywnych.
   3.      Ułożenie według stopnia ważności pakietów decyzyjnych na podstawie analizy kosztów i korzyści w ramach danego obszaru działania oraz całego przedsiębiorstwa.
   4.      Rozdysponowanie zasobów w sposób odpowiadający priorytetom.

Metoda ,,od zera" w odróżnieniu od metody ,,przyrostowej?:

          *            odrzuca dane historyczne,
          *            systematycznie porównuje istniejące działania z alternatywnymi możliwościami angażowania zasobów,
          *            dokładnie precyzuje konsekwencje decyzji poszczególnych działań,
          *            wykorzystuje warianty planowe,
          *            jest stosowana w dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstwach.

Metoda budżetowania ,,od zera" jest metodą najbardziej odpowiednią dla przedsiębiorstw handlowych, które wymagają szybkiego i ciągłego dostosowywania się do zmieniających się warunków na rynku.

Zadania Jednostek Samorządu Terytorialnego

zadania wlasne:
Zadania własne realizowane są przez daną jednostkę samorządu terytorialnego we własnym zakresie i na własny rachunek
- finansowane z doch wlasnych: kredytow pozyczek subwencji.
 - obowiazkowe - zobligowane ustawami
 - fakultatywne - gmina sama decyduje

zadania zlecone:
Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej
obowiązek ich realizacji spoczywa na administracji rządowej
ze względu na aspekty organizacyjne lub inne, łatwiej jest zadania te realizować na poziomie niższym
obowiązek ich realizacji jest nakładany na mocy ustawy
organ zlecający jest zobowiązany przekazać środki na realizację

-finansowane z dotacji celowych
 - zlecone ustawami
 - na podstawie porozumien.
np. przeprowadzanie referendów.

typowe zadania:
gminy - utrzymanie drog gruntowych; utrzymanie czystosci, wywoz smieci, osrodki sportu, cmentarze, szkoły.

powiat - ochorna przeciwpowodziowa, pomoc spoleczna, ochr srodowiska i przyrody, szkoly wyzsze, teatry i biblioteki.

wojewodztwo - panstwowe szkoly zawodowe, ochrona praw konsumenta, promocja regionu, drogi regionalne,przewozy, przeciwdzalanie bezrobociu, szpitale specjalistyczne.


PODZIAL ZADAN JST <- zadania wlasne <- obowiazkowe , <- fakultatywne -> zadania zlecone -> zlecone ustawami, -> na podstawie porozumienia
ROZNICE MIEDZY ZADANIAMI WLASNYMI A ZADANIMI ZLECONYMI: 1. zrodlo finansowania ZW – dochody wlasne, - subwencje, - dotacje na zadania wlasne ZZ – dotacje celowe, - zrodla okreslone w porozumieniu 2. nadzor i kontrola ZW – zgodnosc z prawem legislacyjnym ZZ – legalnosc, - rzetelnosc, - gospodarnosc, - celowosc
 3. planowanie i wykonywanie budzetu ZW – umieszczane sa bezposrednio w budzecie ZZ - ujmowane są w odrębnym planie finansowym, będącym elementem budżetu JST -  sprawozdanie z jego realizacji sporządzane jes odrębnie od rocznego zbiorczego sprawozdania wykonania budżetu JST

wydatki elastyczne

wydatki elastyczne – wynagrodzenia i wydatki rzeczowe jednostek budżetowych, dotacje dla JST, dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych, podmiotów gospodarczych, podmiotów nie zaliczanych do sektora f.p.

dochody jednostek samorządu terytorialnego

dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:
dochody własne
oraz subwencje
i dotacje celowe z budżetu państwa


Dochody własne gmin:
PODATKI:
Podatek od nieruchomości
Podatek rolny
Podatek leśny
Podatek od środków transportowych
Podatek dochodowy od osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej
Podatek od posiadania psów
Podatek od spadków i darowizn
Podatek od czynności cywilnoprawnych
OPŁATY:
Opłata skarbowa
Opłata targowa
Opłata miejscowa
Opłata eksploatacyjna


Dochody własne gmin, powiatów i województw:
Dochody z majątku
Spadki, zapisy i darowizny
Dochody z kar pieniężnych i grzywien
Inne…


Subwencje ogólne:
Gminy i powiaty otrzymują:
Część wyrównawczą
Część równoważącą
Część oświatową
Województwa samorządowe otrzymują:
Część wyrównawczą
Część regionalną
Część oświatową


Dotacje celowe:
Dotacje celowe przekazuje się m.in. na:
zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami;
zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej;
usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych;
finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych



DOCHODY / SUBWENCJE
Gmina
1. wpływy z podatków: od nieruchomości, rolnego leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od posiadania psów, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych; 2. wpływy z opłat: skarbowej, targowej,
miejscowej, administracyjnej, eksploatacyjnej 3. udziały w podatkach państwowych w wysokości: a. 39,34 % we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze gminy
b. 6,71 % - we wpływach z podatku dochodowego od osób posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi
Powiat
1. wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu, 2. udziały w podatkach
państwowych w wysokości: a.  10,25 % we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze powiatu
b. 1,40% we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych posiadających siedzibę na obszarze powiatu
Województwo
1.udziały w podatkach państwowych w wysokości:  a. 1,60% we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze powiatu b. 15,90% we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych posiadających siedzibę na obszarze powiatu
ŹRÓDŁA DOCHODÓW JST DOCHODY WŁASNE: wspólne dla wszystkich JST: 1. dochody uzyskiwane przez samorządowe jednostki budżetowe oraz wpłaty od samorządowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych samorządowych jednostek budżetowych
2. dochody z majątku 3. spadki, zapisy i darowizny na rzecz JST
4. dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach 5. 5,0 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej
6. odsetki od pożyczek udzielanych przez JST, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej => odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody JST 7. odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych JST, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej 8. dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego  9. inne dochody należne JST na podstawie odrębnych przepisów
Źródła dochodów JST w Polsce
1. dochody wlasne  a. w znaczeniu szerokim
(konstytucyjnym) - to dochody, które nie są subwencjami i dotacjami, a zatem również udziały w podatkach państwowych b. w znaczeniu wąskim -to dochody, w których występuje: * władztwo podatkowe (dochody z
podatków i opłat) * posiadanie własności określonych
źródeł dochodu (dochody z majątku) * posiadanie uprawnień do
wprowadzania i kształtowania określonych dochodów (wpływy z
samoopodatkowania mieszkańców) 2. subwencje ogolne – forma transferu srodkow z budzetu panstwa do budzetu JST ktora ma na celu uzupelnienei ich wlasnych srodkow Cechy subwencji:  a. ogólność -może być wykorzystywana przez JST na dowolny cel b. obiektywność – obiektywne metody obliczania oraz określenie ustawowych zasad i kryteriów przyznawania subwencji poszczególnym JST c. obligatoryjność ich przynawania 3. dotacje celowe - źródło dochodów JST przyznawane przede wszystkim z budżetu państwa, które cechuje: a. uznaniowość -
uzależnienie od spełnienia określonych warunków przez jednostkę dotowaną, b. skonkretyzowany cel c. obowiązek zwrotu kwot zawyżonych lub wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem
Aspekty samodzielnosci finansowej JST: 1. samodzielnosc dochodowa - możliwość zwiększania dochodów i pozyskiwania ich z różnych źródeł i różnymi metodami 2. samodzielnosc wydatkowa - swoboda decyzji co do
sposobu i rodzajów wydatków 3. samodzielnosc w zakresie zaciagania dlugu publicznego - swoboda decydowania o: formie pożyczki publicznej, wyborze pożyczkodawcy, zakresie zaciąganych pożyczek 4. samodzielnosc budzetowa - uprawnienia władz samorządowych do określania zasad i trybu procedury budżetowej, czyli procesów planowania, uchwalania, wykonywania i kontroli wykonania budżetu JST w formie uchwały organu stanowiącego JST w sprawie procedury budżetowej

WYDATKI JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

WYDATKI
GMINA Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone dla innych podmiotów, które wiążą się z zaspakajaniem potrzeb zbiorowych wspólnoty, tj.: 1. zadania z zakresu infrastruktury technicznej: a. zarządzanie mieniem komunalnym
b. utrzymanie gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego c. utrzymanie wodociągów, oczyszczanie ścieków
komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, utrzymanie zbiorowej komunikacji lokalnej d. utrzymanie cmentarzy gminnych 2. zadania w zakresie infrastruktury społecznej: a. utrzymanie ośrodków pomocy społecznej i zakładów opiekuńczych b. prowadzenie i utrzymanie szkół podstawowych c. zakładanie i kierowanie działalnością przedszkoli d. utrzymanie żłobków e. prowadzenie bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury f. budowa i utrzymanie urządzeń kultury fizycznej i turystyki, (boiska, baseny, sale) g. utrzymanie targowisk i hal targowych h. zadania z zakresu ochrony zdrowia (lecznictwo ambulatoryjne, programy polityki zdrowotnej, zwalczania narkomanii, alkoholizmu, itd.) 3. zadania w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego: a. ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa b. utrzymanie zieleni komunalnej i zadrzewień
c. zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej
4. zadania w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej. a. zapewnienie warunków niezbędnych do ochrony środowiska przed odpadami, utrzymanie porządku i czystości b. sporządzanie projektów założeń do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego c. zarządzenie nieruchomościami komunalnymi
POWIAT Wydatki powiatu są przeznaczane przede wszystkim na określone ustawami zadania o charakterze ponadgminnym
dotyczące: 1. infrastruktury technicznej: a. drogi powiatowe,
b. gospodarka wodna na terenie powiatu c. komunikacja w obrębie powiatu i koordynacja z sąsiadującymi powiatami 2. infrastruktury społecznej:
a. szkoły (średnie), ponagimnazajine, b. szkoły podstawowe i gimnazja specjalne c. szkoły artystyczne d. poradnie psychologiczno - pedagogiczne
e. szpitale ogólne f. domy pomocy społecznej g. biblioteki i muzea powiatowe h. teatry i. powiatowe biura pracy 3. porządku i bezpieczeństwa publicznego na tereniepowiatu 4. geodezji, kartografii i katastru,                 5. ochrony środowiska usuwanie odpadów 6. zwalczanie klęsk żywiołowych na terenie powiatu 7. inne: a. rejestracja pojazdów                  b. wydawanie praw jazdy c. wydawanie pozwoleń na zatrudnianie
cudzoziemców
SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie: 1. infrastruktury technicznej: a. drogi wojewódzkie,
b. gospodarka wodna w regionie, melioracja i utrzymanie urządzeń wodnych c. komunikacja w obrębie województwa i koordynacja z
sąsiednimi województwami 2. infrastruktury społecznej: a. szkoły średnie o znaczeniu regionalnym b. ośrodki doszkalania nauczycieli c. zawodowe szkoły wyższe d. szpitale specjalistyczne e. pomoc społeczna o zasięgu regionalnym f. muzea, biblioteki, teatry i filharmonie o znaczeniu  regionalnym g. wojewódzkie biura pracy 3. innych: a. przygotowanie strategii rozwoju regionu b. modernizacja terenów wiejskich
c. promowanie województwa d. przyciąganie inwestorów
Przykłady zadań zleconych ustawowo gminie: 1. bieżące funkcjonowanie urzędów wojewódzkich (wynagrodzenia, wydatki rzeczowe) 2. prowadzenie i aktualizacja spisu wyborców 3. finansowanie zadań z zakresu obrony cywilnej 4. prowadzenie środowiskowych domów samopomocy 5. wypłata świadczeń rodzinnych Przykłady zadań zleconych ustawowo powiatowi: 1. zarządzanie nieruchomościami Skarbu Państwa 2. prowadzenie ewidencji gruntów i budynków 3. przeprowadzanie poboru do wojska 4. utrzymanie Komendy Państwowej Straży Pożarnej 5. prowadzenie środowiskowych domów samopomocy
6. pomoc dla uchodźców 7.utrzymywanie zespołów ds. orzekania o
niepełnosprawności
Przejawy samodzielności wydatkowej JST:
1. wysoki udział zadań własnych 2. niski udział zadań zleconych z zakresu administracji rządowej 3. wysoki wskaźnik pokrycia wydatków dochodami własnymi 4. niski wskaźnik pokrycia wydatków dotacjami celowymi
5. wysoki udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem
6. niski udział wydatków sztywnych 7. swoboda wyboru formy i sposobu wydatkowania środków 8. swoboda wyboru źródeł finansowania zadań ze środków własnych lub w przypadku ich braku - z przychodów zwrotnych
Szczegolna rola dotacji na zadania zlecone z zakresy
administracji rządowej wynika z ustawowego
zagwarantowania: 1. ich adekwatności do kosztów realizowanych zadań
2. określania ich wysokości zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa do kalkulacji wydatków podobnego rodzaju 3. prawa dochodzenia JST należnego świadczenia wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych, 4. obowiązku ich przekazywania w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań
PROCEDURY KONTROLNE Dotacje udzielone z budżetu państwa:
1. wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,  2. pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości - podlegają zwrotowi do budżetu państwa wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w terminie do dnia 28 lutego roku następującego po roku, w którym udzielono dotacji

DECENTRALIZACJA

DECENTRALIZACJA- przekazywanie zadań i środków do ich realizacji z wyższych na rzecz niższych jednostek organizacyjnych Rodzaje decentralizacji: 1. terytorialna — przenoszenie zadań i środków ich
realizacji na rzecz niższych szczebli władzy publicznej(JST) 2. funkcjonalna - (branżowa) -przenoszenie tylko
niektórych rodzajowo określonych funkcji na rzecz jednostek niższego szczebla
Aspekty decentralizacji terytorialnej:
1. filar ustrojowy -DECENTRALIZACJA USTROJOWA -(polityczna) wyposażenia JST w demokratycznie wybrane organy przedstawicielskie oraz taki status publicznoprawny, który zapewnia ustrojową niezależność od państwa 2.filar administracyjny - DECENTRALIZACJA ADMNISTYRACYJNA -zakłada przyznanie samorządowi terytorialnemu zadań i administracyjnych instrumentów ich realizacji, stosownych do charakteru szczebla poszczególnych jednostek tego samorządu 3.filar finansowy -DECETRALIZACJA FINANSOWA (decentralizacja finansów publicznych) -przekazanie na rzecz JST odpowiednich zasobów publicznych i władztwa do dysponowania nimi
Mierniki decentralizacji:
1. udział wydatków JST w wydatkach publicznych
2. udział dochodów JST w dochodach publicznych
3. udział dochodów JST/wydatków JST w PKB
4. udział wydatków JST do wydatków BP (decentralizacja zadań
publicznych)
5. udział   dochodów   JST   w   dochodach   BP   (decentralizacja
środków finansowych)
DECENTRALIZACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH - dotyczy środków publicznych oraz uprawnień i obowiązków w zakresie ich kształtowania i wykorzystywania ,a także organizacji i prowadzenia gospodarki finansowej JST SAMODZIELNOŚĆ (AUTONOMIA) FINANSOWA - zajmuje się przede wszystkim uprawnieniami (swoboda) tych jednostek w kształtowaniu wysokości dochodów i wydatkowaniu środków oraz w organizacji i prowadzeniu ich gospodarki finansowej.
Wzrost samodzielności zawsze oznacza automatycznie zwiększanie decentralizacji finansów publicznych, zaś procesom zwiększania zakresu decentralizacji finansów publicznych nie musi automatycznie towarzyszyć zwiększanie samodzielności finansowej. SAMODZIELNOŚĆ (AUTONOMIA) FINANSOWA jest tym większa, im większy jest udział dochodów własnych w strukturze dochodów samorządu. SAMODZIELNOŚĆ (AUTONOMIA) FINANSOWA jest tym mniejsza, im większy jest udział dotacji celowych w finansowaniu samorządu.

ZASADY FINANSÓW LOKALNYCH W POLSCE

OBOWIĄZUJĄCE ZASADY FINANSÓW LOKALNYCH W POLSCE:
A. ZAWARTE W KONSTYTUCJI RP:
1. zasada adekwatności — jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im
zadań 2. zasada gwarancji źródeł dochodów – dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa, 3. zasada gwarancji ustawowej - źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w
ustawie 4. zasada adekwatności - zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych 5. zasada władztwa podatkowego – jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania
wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie
B. ZAWARTE W EKST: 1. Społeczności lokalne mają prawo, w ramach narodowej polityki gospodarczej, do posiadania własnych wystarczających zasobów finansowych, którymi mogą swobodnie dysponować w ramach wykonywania swych uprawnień 2. Wysokość zasobów finansowych społeczności lokalnych powinna być dostosowana do zakresu uprawnień
przyznanych im przez Konstytucję lub przez prawo 3. Przynajmniej część zasobów finansowych społeczności lokalnych powinna pochodzić z opłat i podatków lokalnych, których wysokość społeczności te mają prawo
ustalać, w zakresie określonym ustawą 4. Systemy finansowe, na jakich opierają się zasoby pozostające do dyspozycji społeczności lokalnych, powinny być wystarczająco zróżnicowane i elastyczne, 5. Ochrona społeczności lokalnych, finansowo słabszych, wymaga zastosowania procedur wyrównawczych lub działań równoważących, 6. Społeczności lokalne powinny być konsultowane, w odpowiednim trybie, co do form przyznania im zasobów pochodzących z redystrybucji dochodów.
7. O ile jest to możliwe, subwencje przyznane społecznościom lokalnym nie powinny być przeznaczane  na finansowanie specyficznych projektów.
8. Dla   potrzeb   finansowania   nakładów  inwestycyjnych społeczności lokalne powinny mieć dostęp do krajowego rynku kapitałowego, w granicach określonych prawem.

DOTACJE CELOWE

Dotacje celowe z budżetu państwa na
1.  zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami 2.  zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej;
3.  usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych; 4. finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych;
5. realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych.
Dochodami powiatu są dotacje celowe z budżetu państwa na realizację zadań straży i inspekcji, o których mowa w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, póz. 1592, z późn. zm.4)). Dochodami mogą być środki z funduszy celowych, pozyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

Finanse publiczne

Finanse pub. obejmuja procesy zwiazane z gromadzeniem srodkow publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, a w dzczegolnosci gromadzeniem dochodow i przychodow publicznych
Samuelson i Nordhaus wyrozniaja trzy funkcje panstwa ktorego zadaniem jest zapewnienie efektywnosci calej gospodarki przy niesprawiedliwosci rynkowego mechanizmu alokacji zasobow. Sprawiedliwosci przy nadmiernej dysproporcji dochodow. Stabilnosci gospodarki rynkowej przy jej cyklicznym funkcjonowaniu.
Funkcje finansow publicznych: POLITYCZNE wyrażają się w oddziaływaniu, kształtowaniu oraz przekształcaniu rzeczywistości społeczno - gospodarczej w kierunku uznanym za pożądany przez władze
publiczne. Funkcje polityczne wiążą się z zarządzaniem publiczną gospodarką finansową, które oznacza świadomą działalność podmiotów
publicznych polegająca na wyborze i realizacji określonych celów za pomocą dobranych operacji finansowych (dotycza podatki, wydatki emerytury, renty, wynagrodzenia dla nauczycieli, pielegniarek) EKONOMICZNE fiskalne (z łac. fiscus – koszyk ) najstarsza, pierwotna funkcja finansów publicznych, polega na dążeniu do gromadzenia dochodów do budżetów publicznych zapewniających państwu i innym podmiotom publicznym wystarczające środki finansowe na realizacje ich ustawowych zadań Wydajnosc fiskalna – taki podatek ktory ma znaczny udzial w budzecie ( VAT ponad 60%, VAT + akcyza ok 65%). pozafiskalne  Stymulacyjna (bodzcowa, interwencyjna) polega na aktywnym oddziaływaniu państwa za pomocą bodźców finansowych na zachowania różnych podmiotów może mieć ono charakter pozytywny –nakłaniający do określonych zachowań (ulgi inwestycyjne, preferencyjne kredyty) lub negatywny – zmierzający do zaniechania lub ograniczenia pewnych zachowań (wysokie cła, wysokie kary za przestępstwa skarbowe) Ewidencyjno –kontrolna (informacyjna, sygnalizacyjna) polega na ewidencji oraz kontroli przebiegu zjawisk gospodarczych i procesów finansowych, dokonywaniu ich analizy, podejmowaniu środków w celu przeciwdziałania zjawiskom negatywnym Alokacyjna rozdział czynników produkcji między różnorodne cele polega na alokowaniu poprzez system finansów publicznych specyficznej kategorii dóbr, tj. dóbr publicznych i społecznych, które nie mogą być efektywne rozdzielane na zasadach rynkowych Miernik funkcji alokacyjnej udział wydatków publicznych w PKB Czyste dobra publiczne („pure public goods”) ze swoich przyczyn naturalnych musza sluzyc wszystkim, powszechnie dostepne, nie dziala na wylacznosc.( powietrze, rzeki, autostrady) Dobra publiczne korzystanie z tych dobr przez jednego uzytkownika nie wyklucza mozliwosci korzystania z nich przez innych (parki publiczne, drogi) brak konkurowania o mozliwosci korzystania z tych dobr, finansowane z budzetu panstwa, budzetow samorzadowych oraz innych funduszy publicznych sa dla uzytkownika bezplatne lub czesciow platne Dobra prywatne korzysci z jego konsumpcji ograniczaja sie do jednej osoby, koniecznosc rywalizacji uzytkownikow o mozliwosc dostepu do nich, finansowane z funduszy prywatnych, odplatne, ich konsumpcja jest dobrowaolna popyt i podaz ksztaltuja dostepnosc tych dobr. Dobra spoleczne („merit goods”) dobra mieszane spoleczno – prywatne ktore ze wzgledow fizycznych moga byc dobrami prywatnymi ale na skutek doktryny spolecznej i prowadzonej prowadzone przez wladze polityki sa dostarczane obywatelowi nawet wtedy gdy on tego nie akceptuje (ochrona zdrowia, edukacja) Redystrybucyjna redystrybucja - ponowny podział dochodów Funkcja redystrybucyjna polega na korygowaniu przez państwo pierwotnego podziału DN ukształtowanego przez rynek w celu zapewnienia równowagi całego systemu społeczno – ekonomicznego Aspekty redystrybucji makroekonomiczny – dotyczy zakresu redystrybucji PKB przez system FP, miernikami tej redystrybucji są udziały wydatków publicznych i dochodów publicznych w PKB, badanie skutków redystrybucji  na  gospodarkę, jej poszczególne działy sektory, gałęzie, branże i regiony. makrospołeczny – skutki podziału dla pewnych grup społecznych i zawodowych, emerytów, rencistów, pracowników sfery budżetowej, bezrobotnych jednostkowy – korzyści i koszty redystrybucja w wymiarze poszczególnych obywateli Miernik funkcji redystrybucyjnej udział dochodów publicznych w PKB Stabilizacyjna polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na procesy gospodarcze w skali makroekonomicznej, by łagodzić lub przeciwdziałać skutkom występowania wahań koniunkturalnych
Sposoby wykorzystania instrumentow podatkowych automatyczne stabilizatory koniungtury zaleta szybka reakcja wada moga byc nieadekwatne do wystepujacej sytuacji Dyskrecjonalne (uznaniowe) zaleta: państwo może reagować w sposób, jaki wymaga tego sytuacja, wada: ich zastosowanie wymaga czasu, co jest spowodowane długotrwałym i żmudnym procesem legislacyjnym
Magiczny czworobok Wysoki poziom zatrudnienia, Stabilizacja cen,
Równowaga bilansu płatniczego, Stały wzrost gospodarczy.

Budżet państwa

Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów: organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej
Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej "rokiem budżetowym"
Ustawa budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa w roku budżetowym
Klasyfikacja budzetowa system podzialek (kreyterium dzielace dochody, wydatki, przychody) Zasada szczegolowosci bedzetowej wydatki powinny byc przedstawione z odpowiednim steopniem szczegolowosci
System podzialek klasyfikacyjnych CZESCI reprezentuja podmiotowy uklad budzetu, okreslaja dysponentow srodkow publicznych DZIALY reprezentuja funkcjonalne (przedmiotowe) zaangazowanie srodkow publicznych, odpowiadaja dziedzinom dzialalnosci wg Publicznej Klasyfikacji Dzialalnosci ROZDZIALY poglebienie klasyfikacji dzialowej wg kryterium podmiotowo – przedmiotowego, odpowiadaja podzialowi na rodzaje dzialalnosci lub podmioty PARAGRAFY wydatkow - okreslaja ekonomiczny charakter danego wydatku; dochodow i przychodow – okreslaja zrodlo ich pochodzenia. Wydatki publiczne – środki wydatkowane przez państwo i samorządy na realizację swych zadań i celów; ponoszone na realizacje zadan publicznych w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb Rozchody publiczne: spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów, wykup papierów wartościowych, udzielone pozyczki. Deficyt panstwowy nadwyzka wydatkow nad dochodami Przychody publiczne wiaza sie z finansowaniem deficytu panstwowego Rozchody publiczne splacanie deficytu Podzial wydatkow Kryterium podmiotowe   Wydatki publiczne -> wydatki budzetowe -> wydatki BP , -> wydatki b. JST <- wydatki pozabudzetowe <- wydatki f. celowych , <- pozostale wydatki
55% wydatki pozabudzetowe ok. 20% wytaki BP
Kryterium przedmiotowe wydatki na cele gospodarcze, wydatki na cele socjalno – kulturalne, wydatki o charakterze władczym
wydatki na obsługę długu Kryterium ostatecznego podzialu PKB wydatki nabywcze (finalne), wydatki redystrybucyjne (transferowe)
Kryterium odplatnosci wydatki odpłatne( wynagrodzenia, zapłata za towary i usługi, odszkodowania), wydatki nieodpłatne (na rzecz osób fizycznych, na rzecz innych podmiotów) Kryterium przeznaczenia wydatkow na cele dlugookresowe lub krotkkookresowe wydatki inwestycyjne (majątkowe), wydatki bieżące: osobowe  i rzeczowe
Wydatki sztywne musza byc poniesione Wydatki elastyczne – wynagroszenia np. sluzby zdrowia
W Polsce silne usztywnienie 3 wyd. sztywne, 1 wydatki elastyczne
Wydatki prawnie zdeterminowane subwencje dla JST, wydatki na finansowanie infrastruktury lądowej, wydatki na obronę narodową, które muszą stanowić 1,95% prognozowanego na 2005 r.PKB, składki do budżetu Unii Europejskiej, koszty obsługi długu publicznego, dotacje dla FUS i FER, w związku z gwarancjami Państwa wypłaty świadczeń emerytalnorentowych, zasiłki i świadczenia przedemerytalne, świadczenia rodzinne, dopłaty do odsetek od kredytów oraz refundacja premii gwarancyjnych, wydatki refundowane z budżetu Unii Europejskiej.
Wydatki uznane za elastyczne to wynagrodzenia i wydatki rzeczowe (bieżące) jednostek budżetowych, dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego, dotacje dla jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych (dotacje do szkół wyższych, jednostek naukowo-badawczych), dotacje do podmiotów gospodarczych, dotacje do jednostek nie zaliczanych do sektora finansów publicznych, wydatki majątkowe.
Rodzaje wydatkow budzetowych: 1. dotacje (uznaniowa, z gory okreslony cel, dla roznych podmiotow) subwencje (obiektywna, dla JST ktore same decyduja o przeznaczeniu tych srodkow) 2. swiadome na rzecz osob fizycznych (zasilki, stypendia, pomoc socjalna) 3. wydatki biezace jednostek budzetowych (wynagrodzenia, zakup towarow i uslu) 4. wydatki majatkowe (np. zakup akcji) 5. wydatki na obsluge skarbu panstwa (np. oprocentowanie kredytow) 6. srodki wlasne UE =skladka do budzetu UE
Klasyfikacja wydatkow publicznych czasowe (biezace, inwestycjne) wg funkcji panstwa (klasyczne, ekonomiczne, socjalne, obsluga dlugu) ostatecznego podzialu PKB (wydatki nabywcze, wydatki redystrybucyjne) odplatnosci (stale, zmienne) mozliwosc oddzialywania wladz publicznych (stale, zmienne) Przyczyny wzrostu wydatkow publicznych socjologiczne, historyczne (np. kleska zywilowa, dzialania militarne) polityczne (np. wycofanie ulg podatkowych, podatki posrednie, nie ujmowanie inflacji w progach podatkowych) ekonomiczne Teorie wzrostu wyd. publicznych: Wagnera, teoria krancowej uzytecznosci, efekt przemieszczenia)
Dominuja wydatki socjalne – wysoki stopien opieki panstwa, Wydatki majatkowe – mniej niz 5%,  Duze wydatki administracyjne wiaza sie z utrzymaniem panstwa, Wysokie koszty obslugi dlugu
Metody racjonalizacji wydatkow m. historyczna wyd. pub. danego okresu zdeterminowane poziomem i struktura wyd. pub. w okresach poprzednich m. popytowa wyd. opieraja sie na zglaszanych przez beneficjentow budżetu potrzebach m. podazowa m. quasi rynkowa m. ekspertow eksperci z danych dziedzin ksztaltuja: programowanie budzetowe, metody analizy kosztow i korzysci, metody budzetowania od zera Podzial wydatkow budzetowych wedlug podstawowych grup ekonomicznych Dotacje i subwencje dotacje celowe, dotacje podmiotowe, dotacje przedmiotowe, dopłaty do % kredytów bankowych, dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe, subwencja ogólna dla JST  Świadczenia na rzecz osób fizycznych kierowane bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych, niebędące wynagrodzeniem za świadczoną pracę Wydatki bieżące jednostek budżetowych  wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń, zakupy towarów i usług, pozostałe wydatki  Wydatki majątkowe wydatki na zakup i objęcie akcji, wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych, dotacje celowe na finansowanie inwestycji Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa oprocentowanie i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych, oprocentowanie zaciągniętych kredytów i pożyczek, wypłaty związane z udzielonymi poręczeniami i gwarancjami Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej udział we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych, środki obliczone na podstawie VAT, środki obliczone na podstawie wartości rocznego PKB

DOSTAWA TOWARÓW

Przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (odpowiednik używanego we wcześniejszej ustawie pojęcia ”sprzedaży”)
Warunkiem uznania transakcji za DOSTAWĘ towarów jest jej dokonanie: przez osobę będącą podatnikiem, na terytorium danego kraju, za odpłatnością
TOWARY rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budowle lub ich części, a także grunty

ŚWIADCZENIE USŁUG

Każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej niestanowiące dostawy towarów.

TRYB I WARUNKI PŁATNOŚCI PODATKU

Zasady poboru: -zasada ogólna: zapłata podatku następuje bez wezwania przez organ podatkowy - w przypadku importu importer musi być powiadomiony przez naczelnika urzędu celnego o wysokości należności podatkowej.

Termin zapłaty: -10 dni od daty powiadomienia podatnika o terminie zapłaty - w przypadku zasad ogólnych termin płatności przypada na 25 dzień następnego miesiąca.

Forma zapłaty:
-bezgotówkowa podatnicy zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości lub księgowości uproszczonej
-gotówkowa  dopuszczalna w pozostałych przypadkach.

ZWROT PODATKU

Kwota stanowiąca nadwyżkę podatku naliczonego ponad podatek należny. Może być w formie: -pośredniej – obniżenie podatku do zapłaty za kolejne okresy rozliczeniowe o nadwyżkę podatku naliczonego ponad kwotę podatku należnego, brak jest świadczenia pieniężnego od organu podatkowego bezpośredniej – należna kwota zwrotu jest przelewana z rachunku bankowego US na rachunek bankowy podatnika.

HARMONIZACJA PODATKOWA

proces polegający na ujednolicaniu prawa podatkowego w ramach Unii Europejskiej. Nie ma na on na celu wyeliminowania narodowych systemów prawnych, lecz usunięcie rozbieżności w tych sferach, które mają znaczenie dla funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego.

ZALETY I WADY PODATKU VAT

ZALETY PODATKU VAT:
1. neutralny z punktu widzenia konkurencji krajowej - bezpo-średnio nie wpływa na cenę towaru „stoi obok niej” nie powodując zjawiska pionowej koncentracji produkcji
2. neutralny z punktu widzenia konkurencji międzynarodowej (stawka 0%)
3. wydajny- zapewnia budżetowi państwa wysokie dochody mniej wrażliwe na zjawiska recesyjne
4. motywujący do zwiększania wydatków inwestycyjnych w związku z możliwością „zwrotu” dla inwestorów od zakupu dóbr inwestycyjnych
5. powszechny z małą ilością stawek podatkowych, ograniczoną liczbą wyłączeń i zwolnień, co znacznie upraszcza system podatkowy
6. swoista samokontrola podatników, w związku ze sprzecznością ich interesów , co samoistnie uszczelnia system podatkowy i ułatwia pracę administracji skarbowej
7.posiada istotne znaczenie z punktu widzenia procesów integracyjnych z UE

WADY PODATKU VAT:
1. inflacjogenność – zwłaszcza w sytuacji podnoszenia stawek na niektóre towary czy usługi
w przypadku zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, 2. podmiot zwolniony nie płaci wprawdzie podatku, ale jednocześnie nie może odliczyć podatku naliczonego, który staje się dla niego kosztem
3. wysokie koszty poboru podatku i kontroli podatkowej
4. rozbudowana ewidencja
5. możliwość nadużyć podatkowych
6. niesprawiedliwość podatkowa (regresywny charakter podatku ,brak uwzględniania rzeczywistej zdolności płatniczej podatnika)

PODATEK AKCYZOWY

Podstawa prawna:

1.    Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym, Dz. U. z 2004 r. nr 29, poz. 257 ze zm.

AKCYZA jest podatkiem:

?    państwowym
?    pośrednim,
?    zwyczajnym,
?    obligatoryjnym,
?    rzeczowym,
?    przychodowy,(dla podatnika formalnego)
?    konsumpcyjny ,(dla podatnika rzeczywsitego)

Podobieństwa pomiędzy podatkiem akcyzowym a podatkiem VAT:

1.    cenotwórczy charakter
2.    przerzucalność –  konstrukcja akcyzy umożliwia przerzucenie ciężaru podatkowego z podatnika formalnego na rzeczywistego,
3.    wysoka wydajność fiskalna
4.   
Różnice  pomiędzy podatkiem akcyzowym a podatkiem VAT (specyficzne cechy podatku akcyzowego):
1.    jednofazowość podatku akcyzowego – akcyza jest formą opodatkowania importu wyrobów akcyzowych, rozliczenia podatkowe obywają się w fazie przywozu takich towarów, natomiast w obrocie wewnątrzkrajowym podatek ten jest pobierany w fazie wprowadzenia wyrobu akcyzowego do obrotu gospodarczego przez jego producenta
Jeżeli jednak nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości opodatkowane są również podmioty nabywające lub posiadające wyroby akcyzowe, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości;
2.    jednokrotność opodatkowania wyrobów akcyzowych, bez względu na fazę obrotu gospodarczego, w której się one znajdują
3.    akcyza nie jest podatkiem powszechnym, lecz selektywnym. W stosunku do podatku VAT ma węższy zakres podmiotowy i przedmiotowy opodatkowania. Opodatkowaniu podlegają tylko wyroby akcyzowe, ponadto akcyza nie jest pobierana od usług.
4.    równość podatkowa,
5.    podatek akcyzowy nie jest podatkiem neutralnym i z założenia stanowi element realizacji funkcji stymulacyjnej. Akcyza jest  instrumentem stymulowania zachowań proekologicznych i prozdrowotnych
6.    podatek akcyzowy jest także ważnym instrumentem redystrybucji dochodów gospodarstw domowych poprzez wyższe opodatkowanie konsumpcji dóbr luksusowych
7.    podatek akcyzowy pełni także istotną funkcję informacyjną i kontrolną poprzez instytucję nadzoru podatkowego nad obrotem gospodarczym niektórymi wyrobami akcyzowymi oraz banderole podatkowe, którymi muszą być oznaczane wyroby monopolowe i które informują o wykonaniu zobowiązania podatkowego oraz o legalnym pochodzeniu wyrobu.




PODMIOTOWY ZAKRES PODATKU

PODATNIK FORMALNY
?    osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu, a także podmioty:
w tym:
?    producenci
?    sprzedawcy
?    wyprowadzający wyroby zharmonizowane ze składów celnych
?    importerzy
?    eksporterzy
?    podmioty dokonujące wewnątrzwspólnotowej dostawy i wewnątrzwspólnotowego nabycia



PODATNIKAMI SĄ TAKŻE
Podmioty:
?    nabywające wyroby akcyzowe, jeżeli nie została od nich zapłacona akcyza
?    u których powstają nadmierne ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych
?    będące zleceniobiorcami usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy.


ZWOLNIENIA PODMIOTOWE

mają charakter wyjątkowy
dotyczą:
?    placówek dyplomatycznych i konsularnych
?    sił zbrojnych NATO,
?    organizacji międzynarodowych

PRZEDMIOT PODATKU

1.    produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych

2.    wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego

3.    sprzedaż wyrobów akcyzowych na terytorium kraju

4.    eksport i import wyrobów akcyzowych

5.    nabycie wewnątrzwspólnotowe

6.    dostawa wewnątrzwspólnotowa

7.    ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych

8.    nabycie lub posiadania wyrobów akcyzowych przez podatnika w sytuacji niezapłacenia należnego podatku akcyzowego
Wyroby akcyzowe dzielimy na:

?    WYROBY AKCYZOWE ZHARMONIZOWANE
?    WYROBY AKCYZOWE NIEZHARMONIZOWANE

WYROBY AKCYZOWE ZHARMONIZOWANE:
•    oleje mineralne (w tym: paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz)
•    napoje alkoholowe
•    wyroby tytoniowe

WYROBY AKCYZOWE NIEZHARMONIZOWANE:
?    skóry oraz skórzana odzież i kapelusze ze zwierząt szlachetnych
?    kosmetyki i perfumy
?    broń palna
?    samochody osobowe
?    karty do gry
?    energia elektryczna
?    wyposażenie specjalistyczne obiektów działalności rozrywkowej(m.in. rulety wraz ze stołami do rulety, stoły do gry w karty, automaty hazardowe)

SPRZEDAŻY obejmuje także:

?    przekazanie wyrobów akcyzowych na potrzeby reprezentacji albo reklamy

?    przekazanie przez podatnika wyrobów akcyzowych na potrzeby osobiste podatnika

?    zamianę wyrobów akcyzowych

?    wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za wierzytelności

?    wydanie wyrobów akcyzowych w miejsce świadczenia pieniężnego

?    darowiznę wyrobów akcyzowych

?    wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za czynności niepodlegające opodatkowaniu

?    świadczenie usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy

?    zużycie wyrobów akcyzowych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej

?    zużycie wyrobów akcyzowych niezgodne z ich przeznaczeniem, w przypadku gdy do wyrobów tych zastosowano zwolnienie lub obniżono stawki akcyzy

Na podstawie kryterium ilości wyrobów podlegających opodatkowaniu akcyzą w państwach europejskich wyróżnić można trzy modle podatku akcyzowego:

1.    model ograniczonego opodatkowania - akcyza obejmuje mniej niż 10 wyrobów

2.    średnie opodatkowanie jest charakterystyczne dla akcyz, które obciążają od 10 do 30 towarów

3.    opodatkowanie rozszerzone polega na zaliczeniu do katalogu wyrobów akcyzowych ponad 30 kategorii towarów, występuje np. w Japonii i USA

ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE

?    zawarte w ustawie

1.    eksport wyrobów akcyzowych

2.    piwo, wino wytworzone domowym sposobem przez osoby fizyczne na własny użytek i nieprzeznaczone do sprzedaży

3.    energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii

4.    dodatki lub domieszki do paliw silnikowych oraz towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe w przypadku gdy są zużywane do innych celów niż napędowe, opałowe lub jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych

?    zawarte w przepisach prawa Wspólnoty Europejskiej

?    wynikające z umów międzynarodowych

?    zwolnienia fakultatywne

?    pozaustawowe zwolnienia przedmiotowe określa w rozporządzeniu minister finansów, biorąc pod uwagę rodzaj prowadzone działalności, specyfikę obrotu wyrobami ich przeznaczenie oraz przepisy prawa wspólnotowego


PODSTAWA OPODATKOWANIA:
Podstawą opodatkowania jest w zasadzie wartość, a jedynie wyjątkowo podstawą jest ilość wyrobów akcyzowych.
Wartość ujęta w podstawie opodatkowania może być różnie ujęta, m. in.: jako:
?    kwota należna netto z tytułu dokonania opodatkowanej czynności w przypadku sprzedaży na terytorium kraju wyrobów akcyzowych, w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego lub w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej;
?    wartość celna wyrobów akcyzowych powiększona o należne cło, w przypadku importu,
Jeżeli nie można określić kwoty należnej netto, to podstawę opodatkowania ustala się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na rynku krajowym w obrocie wyrobami akcyzowymi tego samego rodzaju, w dniu powstania obowiązku podatkowego

Podstawą opodatkowania w imporcie wyrobów akcyzowych objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych jest wartość celna powiększona o cło, które byłoby należne, gdyby wyroby te były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu.

Podstawa opodatkowania w imporcie wyrobów akcyzowych obejmuje również prowizję oraz koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, jeżeli nie zostały do niej włączone, a już poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju.
Podstawą opodatkowania w przypadku wyrażenia stawki akcyzy w procencie maksymalnej ceny detalicznej jest cena detaliczna wyznaczona i wydrukowana na opakowaniu jednostkowym.
Podstawą opodatkowania w przypadku wyrażenia stawki akcyzy w kwocie na jednostkę wyrobu i w procencie maksymalnej ceny detalicznej jest ilość wyrobów akcyzowych oraz cena detaliczna wyznaczona i wydrukowana na opakowaniu jednostkowym.
SKALA I STAWKI AKCYZY:

SKALA ma charakter proporcjonalny

Wyróżniamy:
1.    STAWKI PROCENTOWE są najbardziej typowe dla podatku akcyzowego, mają zastosowanie do opodatkowania wartości i mogą mieć postać:
?    procentu podstawy opodatkowania
?    procentu maksymalnej ceny detalicznej

2.    STAWKI KWOTOWE powiązane z liczbową konkretyzacją przedmiotu podatku akcyzowego w jego podstawie. Określają kwotę podatku, przypadającą na jednostkę podstawy opodatkowania, czyli wyrób akcyzowy. Stosowane są jedynie do opodatkowania sprzedaży wyrobów akcyzowych dokonywanej w kraju przez ich producenta, a także energii elektrycznej oraz większości zharmonizowanych wyrobów akcyzowych.

3.    STAWKI MIESZANE – stanowią połączenie stawek podstawowych procentowych i kwotowych, np. akcyza od papierosów jest obliczana z zastosowaniem: stawki kwotowej, która odzwierciedla kwotę podatku na jednostkę podstawy opodatkowania (jeden papieros) i stawki procentowej określonej jako 50% maksymalnej ceny detalicznej


 OBOWIĄZKI PODATNIKÓW I ROZLICZENIA Z TYTUŁU PODATKU AKCYZOWEGO
Rejestracja
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu złożyć zgłoszenie rejestracyjne właściwemu dla podatnika naczelnikowi urzędu celnego.
Deklaracje
Podatnicy są obowiązani składać w urzędzie celnym deklaracje dla podatku akcyzowego, zwane dalej "deklaracjami podatkowymi", za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Zapłata podatku
Podatnicy są obowiązani do obliczenia i zapłaty akcyzy za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek właściwej izby celnej.
W przypadku wyrobów akcyzowych zharmonizowanych podatnicy są również obowiązani do obliczenia i zapłaty akcyzy wstępnie za okresy dzienne. Wstępnych wpłat akcyzy za okresy dzienne dokonuje się nie później niż 25 dnia po dniu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Wpłaty dzienne dokonywane za miesiąc rozliczeniowy są uwzględniane przy rozliczeniu akcyzy za dany miesiąc rozliczeniowy.

Podatnicy dokonujący importu wyrobów akcyzowych są obowiązani do obliczenia i wykazania kwoty akcyzy w zgłoszeniu celnym, z uwzględnieniem obowiązujących stawek. Akcyzę od importu uiszcza się w terminie i na warunkach określonych w przepisach prawa celnego dla należności celnych.
Podatnicy dokonujący nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych są obowiązani po dokonaniu przywozu na terytorium kraju złożyć deklarację uproszczoną do właściwego naczelnika urzędu celnego i dokonać zapłaty akcyzy w terminie 5 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego.

ZNAKI AKCYZY

Obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy podlegają następujące wyroby akcyzowe:
1)    produkty rafinacji ropy naftowej (m.in. Oleje ropy naftowej, woski mineralne, Preparaty smarowe)
2)    alkohole (piwo, wino, napoje fermentowane, wódki, itp.)
3)    wyroby tytoniowe ( cygara, cygaretki i papierosy, tytoń do palenia).

Podatkowe znaki akcyzy -  są potwierdzeniem wpłaty kwoty stanowiącej wartość podatkowych znaków akcyzy. Obowiązek oznaczania wyrobów akcyzowych podatkowymi znakami akcyzy ciąży na producentach, importerach, podmiotach dokonujących nabycia wewnątrzwspólnotowego, przedstawicielach podatkowych oraz na podmiotach dokonujących pakowania, rozlania lub rozważenia wyrobów w opakowania jednostkowe, a także przepakowania, ponownego rozlania lub rozważenia wyrobów akcyzowych w inne opakowania jednostkowe.

Legalizacyjne znaki akcyzy  - są potwierdzeniem prawa podmiotu obowiązanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy do wprowadzenia wyrobu akcyzowego do obrotu. Obowiązek oznaczania wyrobów akcyzowych legalizacyjnymi znakami akcyzy powstaje w przypadku wystąpienia w obrocie wyrobów akcyzowych nieoznaczonych, oznaczonych nieprawidłowo lub nieodpowiednimi znakami akcyzy lub wyrobów akcyzowych z uszkodzonymi znakami akcyzy.

Wyroby akcyzowe podlegające obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy nie mogą być przedmiotem obrotu na terytorium kraju bez ich uprzedniego prawidłowego oznaczenia odpowiednimi znakami akcyzy.
Znaki akcyzy mogą mieć w szczególności postać banderol, znaków cechowych lub odcisków pieczęci.

ORGANIZACJA OBROTU WYROBAMI AKCYZOWYMI ZHARMONIZOWANYMI:
Procedura zawieszenia poboru akcyzy:
Pobór akcyzy od wyrobów akcyzowych zharmonizowanych jest zawieszony, jeżeli wyroby są:
1)    produkowane, przetwarzane lub magazynowane w składzie podatkowym;
2)    przemieszczane między składami podatkowymi na terytorium kraju;
3)    zwolnione od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie lub dostarczane nabywcom upoważnionym do nabycia zwolnionego od akcyzy wyrobu,
4)    przemieszczane między składami podatkowymi na terytorium Wspólnoty Europejskiej;
5)    eksportowane ze składu podatkowego do odbiorcy na terytorium państwa trzeciego, a przewóz tych wyrobów odbywa się przez terytorium Wspólnoty Europejskiej;
6)    dostarczane ze składu podatkowego na terytorium kraju do nabywcy będącego podmiotem upoważnionym przez właściwy organ podatkowy państwa członkowskiego do stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy;
7)    nabywane z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy na terytorium kraju przez prowadzącego skład podatkowy.
Zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy następuje w przypadku:
•    otrzymania przez podatnika administracyjnego dokumentu towarzyszącego z potwierdzeniem odbioru wyrobów akcyzowych zharmonizowanych przez nabywcę;;
•    wyprowadzenia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy;
•    wyrobów akcyzowych zharmonizowanych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, jeżeli wyroby te zostały zużyte w innym celu;
•    zużycia wyrobu akcyzowego zharmonizowanego w składzie podatkowym,
•    niedostarczenia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego do miejsca przeznaczenia.
SKŁAD PODATKOWY
W składzie podatkowym może być prowadzona działalność polegająca na produkcji, przetwarzaniu lub magazynowaniu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych oraz na ich przyjmowaniu i wysyłce.
Zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego wydaje właściwy naczelnik urzędu celnego na pisemny wniosek zainteresowanego podmiotu, jeśli spełnia łącznie następujące warunki:
•    prowadzi co najmniej jeden rodzaj działalności polegającej na produkcji, przetwarzaniu lub magazynowaniu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych;
•    jest podatnikiem podatku od towarów i usług;
•    jest podmiotem, którego działalnością kierują osoby, które nie zostały skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub za przestępstwo skarbowe;
•    nie zalega z cłem, podatkami stanowiącymi dochód budżetu państwa, składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne;
•    złoży zabezpieczenie akcyzowe;
•    nie zostało jemu cofnięte zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego, koncesja lub zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wyrobów akcyzowych ze względu na naruszenie przepisów prawa w okresie ostatnich 3 lat, licząc od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia.