Finanse publiczne

Finanse pub. obejmuja procesy zwiazane z gromadzeniem srodkow publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, a w dzczegolnosci gromadzeniem dochodow i przychodow publicznych
Samuelson i Nordhaus wyrozniaja trzy funkcje panstwa ktorego zadaniem jest zapewnienie efektywnosci calej gospodarki przy niesprawiedliwosci rynkowego mechanizmu alokacji zasobow. Sprawiedliwosci przy nadmiernej dysproporcji dochodow. Stabilnosci gospodarki rynkowej przy jej cyklicznym funkcjonowaniu.
Funkcje finansow publicznych: POLITYCZNE wyrażają się w oddziaływaniu, kształtowaniu oraz przekształcaniu rzeczywistości społeczno - gospodarczej w kierunku uznanym za pożądany przez władze
publiczne. Funkcje polityczne wiążą się z zarządzaniem publiczną gospodarką finansową, które oznacza świadomą działalność podmiotów
publicznych polegająca na wyborze i realizacji określonych celów za pomocą dobranych operacji finansowych (dotycza podatki, wydatki emerytury, renty, wynagrodzenia dla nauczycieli, pielegniarek) EKONOMICZNE fiskalne (z łac. fiscus – koszyk ) najstarsza, pierwotna funkcja finansów publicznych, polega na dążeniu do gromadzenia dochodów do budżetów publicznych zapewniających państwu i innym podmiotom publicznym wystarczające środki finansowe na realizacje ich ustawowych zadań Wydajnosc fiskalna – taki podatek ktory ma znaczny udzial w budzecie ( VAT ponad 60%, VAT + akcyza ok 65%). pozafiskalne  Stymulacyjna (bodzcowa, interwencyjna) polega na aktywnym oddziaływaniu państwa za pomocą bodźców finansowych na zachowania różnych podmiotów może mieć ono charakter pozytywny –nakłaniający do określonych zachowań (ulgi inwestycyjne, preferencyjne kredyty) lub negatywny – zmierzający do zaniechania lub ograniczenia pewnych zachowań (wysokie cła, wysokie kary za przestępstwa skarbowe) Ewidencyjno –kontrolna (informacyjna, sygnalizacyjna) polega na ewidencji oraz kontroli przebiegu zjawisk gospodarczych i procesów finansowych, dokonywaniu ich analizy, podejmowaniu środków w celu przeciwdziałania zjawiskom negatywnym Alokacyjna rozdział czynników produkcji między różnorodne cele polega na alokowaniu poprzez system finansów publicznych specyficznej kategorii dóbr, tj. dóbr publicznych i społecznych, które nie mogą być efektywne rozdzielane na zasadach rynkowych Miernik funkcji alokacyjnej udział wydatków publicznych w PKB Czyste dobra publiczne („pure public goods”) ze swoich przyczyn naturalnych musza sluzyc wszystkim, powszechnie dostepne, nie dziala na wylacznosc.( powietrze, rzeki, autostrady) Dobra publiczne korzystanie z tych dobr przez jednego uzytkownika nie wyklucza mozliwosci korzystania z nich przez innych (parki publiczne, drogi) brak konkurowania o mozliwosci korzystania z tych dobr, finansowane z budzetu panstwa, budzetow samorzadowych oraz innych funduszy publicznych sa dla uzytkownika bezplatne lub czesciow platne Dobra prywatne korzysci z jego konsumpcji ograniczaja sie do jednej osoby, koniecznosc rywalizacji uzytkownikow o mozliwosc dostepu do nich, finansowane z funduszy prywatnych, odplatne, ich konsumpcja jest dobrowaolna popyt i podaz ksztaltuja dostepnosc tych dobr. Dobra spoleczne („merit goods”) dobra mieszane spoleczno – prywatne ktore ze wzgledow fizycznych moga byc dobrami prywatnymi ale na skutek doktryny spolecznej i prowadzonej prowadzone przez wladze polityki sa dostarczane obywatelowi nawet wtedy gdy on tego nie akceptuje (ochrona zdrowia, edukacja) Redystrybucyjna redystrybucja - ponowny podział dochodów Funkcja redystrybucyjna polega na korygowaniu przez państwo pierwotnego podziału DN ukształtowanego przez rynek w celu zapewnienia równowagi całego systemu społeczno – ekonomicznego Aspekty redystrybucji makroekonomiczny – dotyczy zakresu redystrybucji PKB przez system FP, miernikami tej redystrybucji są udziały wydatków publicznych i dochodów publicznych w PKB, badanie skutków redystrybucji  na  gospodarkę, jej poszczególne działy sektory, gałęzie, branże i regiony. makrospołeczny – skutki podziału dla pewnych grup społecznych i zawodowych, emerytów, rencistów, pracowników sfery budżetowej, bezrobotnych jednostkowy – korzyści i koszty redystrybucja w wymiarze poszczególnych obywateli Miernik funkcji redystrybucyjnej udział dochodów publicznych w PKB Stabilizacyjna polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na procesy gospodarcze w skali makroekonomicznej, by łagodzić lub przeciwdziałać skutkom występowania wahań koniunkturalnych
Sposoby wykorzystania instrumentow podatkowych automatyczne stabilizatory koniungtury zaleta szybka reakcja wada moga byc nieadekwatne do wystepujacej sytuacji Dyskrecjonalne (uznaniowe) zaleta: państwo może reagować w sposób, jaki wymaga tego sytuacja, wada: ich zastosowanie wymaga czasu, co jest spowodowane długotrwałym i żmudnym procesem legislacyjnym
Magiczny czworobok Wysoki poziom zatrudnienia, Stabilizacja cen,
Równowaga bilansu płatniczego, Stały wzrost gospodarczy.