Budżet państwa

Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów: organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej
Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej "rokiem budżetowym"
Ustawa budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa w roku budżetowym
Klasyfikacja budzetowa system podzialek (kreyterium dzielace dochody, wydatki, przychody) Zasada szczegolowosci bedzetowej wydatki powinny byc przedstawione z odpowiednim steopniem szczegolowosci
System podzialek klasyfikacyjnych CZESCI reprezentuja podmiotowy uklad budzetu, okreslaja dysponentow srodkow publicznych DZIALY reprezentuja funkcjonalne (przedmiotowe) zaangazowanie srodkow publicznych, odpowiadaja dziedzinom dzialalnosci wg Publicznej Klasyfikacji Dzialalnosci ROZDZIALY poglebienie klasyfikacji dzialowej wg kryterium podmiotowo – przedmiotowego, odpowiadaja podzialowi na rodzaje dzialalnosci lub podmioty PARAGRAFY wydatkow - okreslaja ekonomiczny charakter danego wydatku; dochodow i przychodow – okreslaja zrodlo ich pochodzenia. Wydatki publiczne – środki wydatkowane przez państwo i samorządy na realizację swych zadań i celów; ponoszone na realizacje zadan publicznych w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb Rozchody publiczne: spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów, wykup papierów wartościowych, udzielone pozyczki. Deficyt panstwowy nadwyzka wydatkow nad dochodami Przychody publiczne wiaza sie z finansowaniem deficytu panstwowego Rozchody publiczne splacanie deficytu Podzial wydatkow Kryterium podmiotowe   Wydatki publiczne -> wydatki budzetowe -> wydatki BP , -> wydatki b. JST <- wydatki pozabudzetowe <- wydatki f. celowych , <- pozostale wydatki
55% wydatki pozabudzetowe ok. 20% wytaki BP
Kryterium przedmiotowe wydatki na cele gospodarcze, wydatki na cele socjalno – kulturalne, wydatki o charakterze władczym
wydatki na obsługę długu Kryterium ostatecznego podzialu PKB wydatki nabywcze (finalne), wydatki redystrybucyjne (transferowe)
Kryterium odplatnosci wydatki odpłatne( wynagrodzenia, zapłata za towary i usługi, odszkodowania), wydatki nieodpłatne (na rzecz osób fizycznych, na rzecz innych podmiotów) Kryterium przeznaczenia wydatkow na cele dlugookresowe lub krotkkookresowe wydatki inwestycyjne (majątkowe), wydatki bieżące: osobowe  i rzeczowe
Wydatki sztywne musza byc poniesione Wydatki elastyczne – wynagroszenia np. sluzby zdrowia
W Polsce silne usztywnienie 3 wyd. sztywne, 1 wydatki elastyczne
Wydatki prawnie zdeterminowane subwencje dla JST, wydatki na finansowanie infrastruktury lądowej, wydatki na obronę narodową, które muszą stanowić 1,95% prognozowanego na 2005 r.PKB, składki do budżetu Unii Europejskiej, koszty obsługi długu publicznego, dotacje dla FUS i FER, w związku z gwarancjami Państwa wypłaty świadczeń emerytalnorentowych, zasiłki i świadczenia przedemerytalne, świadczenia rodzinne, dopłaty do odsetek od kredytów oraz refundacja premii gwarancyjnych, wydatki refundowane z budżetu Unii Europejskiej.
Wydatki uznane za elastyczne to wynagrodzenia i wydatki rzeczowe (bieżące) jednostek budżetowych, dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego, dotacje dla jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych (dotacje do szkół wyższych, jednostek naukowo-badawczych), dotacje do podmiotów gospodarczych, dotacje do jednostek nie zaliczanych do sektora finansów publicznych, wydatki majątkowe.
Rodzaje wydatkow budzetowych: 1. dotacje (uznaniowa, z gory okreslony cel, dla roznych podmiotow) subwencje (obiektywna, dla JST ktore same decyduja o przeznaczeniu tych srodkow) 2. swiadome na rzecz osob fizycznych (zasilki, stypendia, pomoc socjalna) 3. wydatki biezace jednostek budzetowych (wynagrodzenia, zakup towarow i uslu) 4. wydatki majatkowe (np. zakup akcji) 5. wydatki na obsluge skarbu panstwa (np. oprocentowanie kredytow) 6. srodki wlasne UE =skladka do budzetu UE
Klasyfikacja wydatkow publicznych czasowe (biezace, inwestycjne) wg funkcji panstwa (klasyczne, ekonomiczne, socjalne, obsluga dlugu) ostatecznego podzialu PKB (wydatki nabywcze, wydatki redystrybucyjne) odplatnosci (stale, zmienne) mozliwosc oddzialywania wladz publicznych (stale, zmienne) Przyczyny wzrostu wydatkow publicznych socjologiczne, historyczne (np. kleska zywilowa, dzialania militarne) polityczne (np. wycofanie ulg podatkowych, podatki posrednie, nie ujmowanie inflacji w progach podatkowych) ekonomiczne Teorie wzrostu wyd. publicznych: Wagnera, teoria krancowej uzytecznosci, efekt przemieszczenia)
Dominuja wydatki socjalne – wysoki stopien opieki panstwa, Wydatki majatkowe – mniej niz 5%,  Duze wydatki administracyjne wiaza sie z utrzymaniem panstwa, Wysokie koszty obslugi dlugu
Metody racjonalizacji wydatkow m. historyczna wyd. pub. danego okresu zdeterminowane poziomem i struktura wyd. pub. w okresach poprzednich m. popytowa wyd. opieraja sie na zglaszanych przez beneficjentow budżetu potrzebach m. podazowa m. quasi rynkowa m. ekspertow eksperci z danych dziedzin ksztaltuja: programowanie budzetowe, metody analizy kosztow i korzysci, metody budzetowania od zera Podzial wydatkow budzetowych wedlug podstawowych grup ekonomicznych Dotacje i subwencje dotacje celowe, dotacje podmiotowe, dotacje przedmiotowe, dopłaty do % kredytów bankowych, dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe, subwencja ogólna dla JST  Świadczenia na rzecz osób fizycznych kierowane bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych, niebędące wynagrodzeniem za świadczoną pracę Wydatki bieżące jednostek budżetowych  wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń, zakupy towarów i usług, pozostałe wydatki  Wydatki majątkowe wydatki na zakup i objęcie akcji, wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych, dotacje celowe na finansowanie inwestycji Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa oprocentowanie i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych, oprocentowanie zaciągniętych kredytów i pożyczek, wypłaty związane z udzielonymi poręczeniami i gwarancjami Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej udział we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych, środki obliczone na podstawie VAT, środki obliczone na podstawie wartości rocznego PKB